O początkach Niedźwiedzia.

za pl.wikipedia.org

Najstarsza wzmianka o potoku Porębianka, pojawia się już w źródłach z 1254 i figuruje w kodeksie małopolskim (zapisanym w języku starogermańskim) pod nazwą Mezweza (co by mogło wskazywać na to, że pierwotnie wieś się rozciągała szerzej). W późniejszym czasie pojawia się nazwa Miedźwiedza lub Miedżwiedźa.

HISTORIA

Według Jana Długosza wieś została ulokowana w 1398 w oparciu o system łanów leśnych. Niedźwiedź przez wiele lat był własnością Ratułdów, wchodząc w skład starostwa nowotarskiego. Po jego podziale w XVII w. wieś zaliczała się do tzw. klucza wielkoporębskiego, zarządzanego przez Lubomirskich z Wiśnicza. Otwarli oni tutaj w 1608 swoją papiernię, która działała aż do 1730.

Pierwszy kościół Niedźwiedź zawdzięcza Sebastianowi Lubomirskiemu, który ufundował go w 1593. W 1605 nastąpiło erygowanie parafii. Obecnie jej siedzibą jest nowy kościół parafialny poświęcony w 1997.

3 września 1939 wkraczające oddziały Wehrmachtu zabiły 4 mieszkańców, spaliły 10 budynków mieszkalnych i gospodarczych.

 

HISTORIA GMINY

Pierwsze wzmianki o Niedźwiedziu pochodzą z drugiej połowy XIV wieku. W tym czasie ziemie te stanowiły dobra zakonu Cystersów w Szczyrzycu, a powstające tutaj wsie zorganizowane były na zasadach prawa niemieckiego z dziedzicznymi sołtysami na czele oraz z góry wytyczonym planem pracy. Plan ten polegał na podziale gruntów na jednostki. Każda w ten sposób powstała rola otrzymała nazwę zgodnie z miejscowymi tradycjami. W taki sposób powstała rola Grońska, Jamrozowa, Czechowa i inne. Granice powstających ról były tyczone prostopadle względem potoków, wzdłuż których tyczone były drogi.

W wieku XV obecne ziemie wchodzące w skład gminy po skonfiskowaniu ich Cystersom, za aferę fałszowania pieniędzy, przeszły na rzecz skarbu królewskiego i weszły w skład tunuty nowotarskiej, a następnie w charakterze dzierżawy w ręce rodziny Ratołdów. W 1518 roku dobra te przechodzą na rzecz rodziny Pieniążków w związku małżeńskim Beaty Ratołdownej z Janem Pieniążkiem.

W 1565 r. powstaje klucz porębski w skład którego weszły obok Niedźwiedzia Kunina, Podobin, Mszana Górna i wieś Lubomierz. Poręba stała się centrum administracyjnym.

W 1593 roku Sebastian Lubomirski wybudował własnym kosztem drewniany kościół. Fakt ten był wstępem do erygowania parafii niedźwiedzkiej w roku 1605, która obejmowała wsie: Kuninę z Kuninkami, Lubomierz, połowę Mszany Górnej, Niedźwiedź, Podobin, Porębę Witów i Zawadę.

W początkach XVII w. Poręba traci charakter królewszczyzny puszczanej w dzierżawę i przechodzi w posiadanie prywatne. Na mocy konstytucji sejmowej z 1607 roku klucz porębski otrzymał Sebastian Lubomirski, który dwa lata wcześniej założył i uposażył kościół parafialny.

W 1710 r. klucz porębski przechodzi w ręce Sanguszków jako posag Marii Lubomirskiej, żony Karola Pawła Sanguszki, a w roku 1760 dostaje się w posiadanie Wodzickich, których descendenci do dziś dnia utrzymali się w charakterze właścicieli.

Główny zrąb ludności, który przyszedł z północy doliną Raby począwszy od Myślenic był pochodzenia polskiego. Przez wieki ludność mieszała się tylko w obrębie klucza porębskiego. Jedynie w nieznacznej mierze napływała z klucza rabczańskiego (przede wszystkim byli to komornicy i służba).

1 stycznia 1973 roku Wojewódzka Rada Narodowa w Krakowie utworzyła Gminę Niedźwiedź. Od 1980 roku budynek administracyjny gminy znajduje się na rynku w centrum Niedźwiedzia.

POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE

Gmina Niedźwiedź położona jest w województwie małopolskim, w południowej części powiatu limanowskiego. Usytuowana jest na północnych stokach malowniczych Gorców w Beskidzie Wysokim.

Gmina zajmuje powierzchnię 74,44 km2 tj. 7,8 % obszaru powiatu limanowskiego, a od większych ośrodków przemysłowych położona jest w odległości:

  • Limanowa – 32 km
  • Myślenice – 30 km
  • Nowy Targ – 32 km
  • Kraków – 66 km

Obecnie w skład Gminy Niedźwiedź wchodzą cztery sołectwa: Poręba Wielka,  Niedzwiedz, Konina i Podobin.

Bardzo ciekawą książkę o Niedźwiedziu pt. „Kronika Ziemi Niedźwiedzkiej od XIII do końca XX wieku” napisał pan Jerzy Potaczek.  Książka została wydana dopiero po jego śmierci w 2002 r.

książka Kronika ziemi niedźwiedzkiej